A poem discovered by H. Pertz in the 19th century became known (thanks to the title that the discoverer gave to his edition of it – see below) as the “Frankish Cosmography”. Much like Widsith it is a list of tribes and places (though, in this case, not individual names) in Europe and abroad. It exists in several manuscripts, each of which is slightly different. Since most are available online, we give the list after Pertz:
- French – (discovered by Pertz in 1827) – an 11th century manuscript – number 5091 in French National Library;
- French – (discovered by Pertz in 1827) – a 10th century manuscript- Versus de provinciis parcium mundi;
- Würzburg – (discovered by Pertz in 1833) – a 9th century manuscript- de globo mundi et coniecturae orbis versus – only last 21 verses;
- Universitaets Bibliothek zu Leyden – (discovered by Pertz in 1833?) – a 9th century manuscript – versus de asia et de universi mundi rota – Codex Vossianus 69 in Quarto;
Finally, the oldest manuscript known is the following:
- Saint Gallen number 2 – middle of 8th century;
The reference to the Slavs and to the Wends is in the context of the Danube (it immediately follows a reference to the Suevi but the two are clearly treated as separate):
Danubius currit per longum inter gentes maximas,
Fluvios largos ministrat et Sclavis pabulat,
Chunis pergit medianis, Winidisque satiat.
Danube runs its length among [to the needs of] great nations,
[this] generous river ministers and [it] nourishes the Slavs,
[it] runs,cuts through the Huns satiates the Wends.
The language in the Saint Gallen version is a little bit different but conveys the meaning:
And here is the poem in full in Latin. The electronic version is from Monumenta Germaniae Historica (Poetae Latini nevi Carolini, 4, 2.3 (IV)). The pdfs are from Pertz’ edition. The differences are due to different manuscripts, the various emendations and to the free spirit of the scriveners (e.g., one manuscript says “camels” another “griffins”!).
Cosmography
Asia ab Oriente vocata antiquitus
A regina, cuius nomen funxit in imperio;
Hec in tertiaque parte orbis est disposita.
Ab oriente orto solis, mare a meridie,
Ab occiduoque mare Tyrreno coniungitur,
Septentrione fluviale Tanieque cingitur.
Habet primum paradisi ortorum dilicias,
Omni genere pomorum consitus qui graminat,
Habet etiamque vite lignum inter medias.
Non est estus neque frigus, sincera temperies ,
Fons manat inde perennis fluitque in rivolis.
Post peccatum interclusus est primevi hominis.
Circumseptus est undique rumpheaque ignita ,
Ita pene usque celos iungitque incendia;
Angelorum est vallatus Cherubin presidia.
India habet in ipsa, opulenta patria,
Gentes plurimas que gestat atque magna oppida;
Insula quoque Taprobane elefantes nutricat.
Auro, argento est fecunda, atque pluras gemmulas,
Crisolitos et berillos, adamantis, carbunculos,
Leonitas, margaritas, unionis pullulat;
Septacum mirandam avem et in canto nubile,
Unicornus atque griffas et dracones cimeras;
Ibi sunt aurei montes, quos custodunt bestias.
Partia et Aracusa, simul et Asiria,
Media iuncta est prope communisque Persida,
Babillonia, intra que sunt confuse linguas.
Arabia thure ornata et in saltis cinnama;
Nascitur ibique mirra et sardonix gemmula;
Fenix nuncupatur aves, que renascit mortua.
Palestina et Judea, simul et Samaria,
Pentapolis et Galilea, Egyptus et Scytia,
Bactriana et Archana, candescit Albania.
Armenia sicque consurgit, iuncta est Hiberia
Cappadociaque, minor oriturque Asia,
Galatia nuncupatur, nectit prope Frigia.
Lidia sedis antiqua cum torrentes aureas,
Et Ysauria salubris, prominet Cilicie,
Et Licia inter ipsas montem gestat Cimeras,
Cuius ignis flammas mittit et nocturnis estibus,
In Sicilia ut Ethna, Vesulis Campania,
Ita flagrat flamina iugis vivensque per tempora.
Ad Euruppa properemus, Agenoris filia,
Quam Jovis raptam adsumpsit duxitque in Grecia,
Et aurum corrupit primum, nomen dedit patrie.
Scitia vocata prima Euruppe provincia,
Meotidis paludes iuncta sistitque Alania;
Vertitur exinde locus, nuncupatur Dacia.
Unde Gotia emanat adversus Dalmatia,
Pannonia, a Penninis nomen que conglomerat,
Cispitem uberem ferens iumentis ad pabula.
Germania nuncupatur iuncta Reno flumine,
Ubi sunt gentes amare et grandevi corpore,
Obdurati corde, seve celi partis incole.
Animo feroci sistunt semperque indomiti,
Rapto vivunt et venato per venena toxice;
Plurime in ipsis locis variantur lingue.
[Tolerantes , Samsivari , Quadi , Tungri , Chamasi ,
Marcomanni et Tubantes , Blangiani, Bructeri:
Frendentes …. verba contabescent labiis.]*
* this does not appear in the Pertz edition, only in MGH.
Suevorum parsque inter quos aquilonis vindicant,
Quorum pagos centum narrant simul et familias .
Mons Suevus est vocatus, a quo nomen inchoat.
Danubius currit per longum inter gentes maximas,
Fluvius largus,ministrat et eSclavis pabula ,
Chunis pergit medianis Winidisque sociat .
Interfuso ociano ibi manent Saxones ,
Agiles et cor durati et in armis validi ,
Scridifinni et Frisones valentque piratici .
Franci demum a Francone nomen prius sumpserunt,
Animati et feroces regna plura ceperunt,
Modo tenent christiani cum divino munere.
Gallia Belgica est dicta infra Rino et Sigona,
Ubi sunt villas regales et venusti principes.
Ad bellandum fortes viri, pugnando terribiles.
Lugdunensis est vocata Gallie provincia,
Quam insidunt Burgundiones cum ingente gloria;
Rodanus fluit per ipsam tendens in eSpania.
Neustria vocatur inde ultra ripa Sigone ,
Iuncta litus ociani pertingens ad Ligere ,
Patria fecunda nimis, coniuncta ad Brittones .
Aquitania consurgit, maxima provincia,
Ligeris limbo exorta usque in Dornonia,
Et Garonna circumfusa currit per planicia .
Gabirus sicque Adurus exilent de montibus ,
Wascones incolent terram per divexa vallium ,
Septimania interque pertingens ad Alpibus .
Spania ab Hibero prius dicta est Hiberia,
Spalo postea vocata, unde nunc eSpania;
Tercioque nomen vertit, narratur eSperia.
Inter Africa est sita et Gallia patria,
Conclusa undique mare et montium cacumina,
Salubris et fecunda frugis simulque et vineas.
Copia gemmarum magna, metallis ditissima ;
Flumina currunt per ea Hiberus et Mineas ,
Tagus aurum gignit multum simul atque Pactolus .
Africa nascitur inde, tertia particula ,
Marmorem mirum diffundit, exornantur platee ,
Trecentorum sexaginta tribus pollet oppidis .
[Mauritania est vocata a colore populi
Semiusti , denigrati per solarem circulum;
Habens flumen magnum Malvam , que currit per Africa.]
[Silvas magnas secus flumen plenas circum bestiis
Gignit , feras et dracones , strucciones , simias ,
Olim simul elefantes cum ingente corpora.]
[Ethiopia est dicta …..
……. iuncta a meridie .
Ethiopum cutis dira , atramento similis.]
[…….
Unicornos et camelos , basiliscos nutricat ,
Pardos simul et dracones , fronte gestant gemmulas.]*
* this does not appear in the Pertz edition, only in MGH.
Italia olim a Grecis obsessa adquiritur,
Deinde autem a Saturno nomen tali censetur;
Longa est in circuitu, lata minus panditur.
Habet lacumque Venacum, Avernum et Lucrinum
Fluviumque Eridanum et Tiberim maximum;
Sic tepentes manat fontes Baias , gemmas tribuit.
Tuscia atque Etruria iuncta finem Tiberis,
Ubi Romola est sita et est civis nobilis;
In imperio est caput cunctisque provintiis.
Tracia atque Hiberus, Hilladas. Dalmatia,
Peloponensis et Thessali, iuncta Macedonia,
Achaia atque Archadia, nectitque Pannonia.
[Pertz also has another verse here re: Africa]
Sicilia a rege Secano vocata antiquitus,
Premontoria Pirorum, Pacinum et Libenum,
Ab Italia disiuncta fretumque exiguum.
Terra fructum multum (gignit), aurum habundantius,
Per cavernas penetratur ventorum espiritus,
Sulphureum habet odorem ignemque perpetuum.
Clauditur ambitus trium stadiorum milium,
Narrat scriptura ut puta Salustius
……
…….
…….
In Sicilia 〈 ut 〉 Ethna novem ardent iugiter.
Britannia in ociano, mareque concluditur
Quadragies octies quinque septuaginta milibus;
Uberes emanat fontes, terraque fructifera.
Taratus insula, Tyle et Archadis plurimas;
Hibernia maxima floret multa sapientia,
Vermiumque sic purgata, apium aculia.
Huc usque in ociano repperuntur insule;
Multe sunt in sino maris, quas ignorant homines;
Si quis vellit perlustrare, multum habet pergere.
Copyright ©2015 jassa.org All Rights Reserved